سال به سال دریغ از پارسال
چشم‌مان روشن!
ظاهرا قرار نیست در صنعت خودروسازی ایران اتفاق خاصی بیفتد و در بر همان پاشنه مونتاژ خودروهای خارجی و البته این بار خودرویی از کشور چین بچرخد. خودرویی از کشوری که هیچ سابقه ای در طراحی و تولید خودروهای سواری نداردپس از سیطره نامحسوس و زیر آبی بر بازار قطعه ایران، این بار بازار خودرو ایران را نشانه رفته است.
قرار نیست همه کاسه کوزه‌ها را بر سر دولت نهم بشکنیم. زیرا صنعت خودروسازی ایران از همان سال‌های دهه 30 که کارخانه‌هایی در چراغ برق و تهران نو شروع به مونتاژ خودروهای آمریکایی و ایتالیایی و فرانسوی کردند تا مقطه انقلاب هیچ طرح و برنامه‌ای جز مونتاژ خودروهای اروپایی و آمریکایی نداشتند و از حکومت کودتا هم جز این انتظاری نمی رفت. اما پس از انقلاب و فرونشستن موج مصادره‌ها و ملی شدن ها ناگهان دولت انقلاب خود را با معضلی به نام خودروسازی رو در رو دید که ذاتا دروازه‌ای بود برای ورود خودروهای خارجی به نام ایرانی. به ناچار دولت کارخانه نیمه ورشکسته تالبوت را از انگلیس خرید تا همچنان میراث دار نظام غلط بنگاه‌داری به جا مانده از رژیم گذشته باشد. با پایان جنگ برای پاسخ گویی به نیازهای انباشت شده مردم کارخانه‌های ایران خودرو و سایپا به رقابت در مونتاژ خودروهای دست چندم کره‌ای و فرانسوی کردند بدون هیچ‌گونه شراکتی یا سرمایه گذاری مادی یا تکنولوژیکی با کشور میزبان. همین نشان میداد که طرف‌های خارجی چه اشتهای عجیبی برای بلعیدن بازار ایران دارند.
وقتی کشورهای صاحب تکنولوژی به بهانه تحریم ولی در واقعیت به دلیل سودجویی بی حد حاضر نشدند هیچ همراهی با کشور میزبان برای انتقال تکنولوژی داشته باشند، مهندسی معکوس با آزمون و خطاهای فراوان و صرف هزینه گزاف شرکت‌های داخلی را ناچار به قطعه سازی و رفع نیازهای داخلی کرد. سمت گیری دولت برای حفظ بازار داخلی توانست موفقیت‌‌هایی را نصیب شرکت‌های خودروساز و قطعه ساز ایرانی بکند ولی همه این موفقیت‌ها در نهایت باز تولید مکرر خودروهای از رده خارج پیکان، پراید و انواع پژو فرانسه بود نه بیش‌تر.
علیرغم همه افت و خیزها با توجه به این که هدف حفظ بازار و حفظ اشتغال به قیمت آلودگی وحشتناک هوای تهران و شهرهای بزرگ ایران و هم چنین رشد و گسترش دامنه انحصاری دو خودروساز بزرگ بود، در همان چارچوب پیشرفت‌های نصیب ایران شد که بزرگ‌ترین آن قرار داد تولید مشترک خودرو ال-90 بود. در چارچوب این قرار داد شرکت رنو فرانسه ایران را به عنوان یک پایگاه تولید خودر و برای بازار ایران و برخی کشورهای همسایه در نظر گرفته و با سرمایه گذاری مشترک به انتقال تکنولوژی می پرداخت. با روی کار آمدن مجلس اصول‌گرا، مخالفت‌های جدی مجلس با اجرای این طرح به بهانه استعماری بودن آن و اشغال بازار ایران باعث تعویق اجرای طرح شد. ایران خودرو که با امید نسبت به اجرای این طرح پیکان را به موزه فرستاده و حتی خط تولید پیکان را برای تولید ال- 90 تخریب کرده بود با از دست دادن گاو شیرده –برای ایران خودرو و زیان ده برای مردم ایران- دل به تولید سمند بست که از ابتدا شکست این پروژه محتوم بود. با روی کار آمدن دولت اصول گرا سند استراتژی صنعت خودروسازی به بایگانی سپرده شد و با در پیش گرفتن راهبرد تنش زایی در سیاست خارجی پروژههای خودروسازی خصوصی در ایران یکی پس از دیگری به محاق رفته و در نهایت همه این پروژههای تبدیل به واردات همان خودرو به نام تولید با فرار مالیاتی یا در بهترین حالت سرهم بندی خودروهایی چون پروتون مالزی با تیراژ انگشت شمار شد.
ایران خودرو که با ازدست دادن پیکان بازار را به پراید وطنی شده کره‌ای واگذارده بود و از سوی دیگر در اثر کارشکنی‌های مکرر مجلس و دولت اصول گرا از تولید ال-90 نیز خبری نبود به طفره و تقلا افتاد تا مگر آب را رفته را به جو برگرداند غافل از این که : غلام رفت که آب جو آرد- آب آمد و غلام ببرد! این بار دیگر نه خیامی‌ای در کار بود نه کشورهای خارجی سر سازگاری و همراهی با ایران را داشتند تا برای سرهم بندی همان پیکان به ایران خودرویی بدهند پس می‌ماند چین که نه سابقه ای در تولید خودرو داشت و نه برندی! و نه نام خوشی در اثر تولید انواع اجناس بنجل! دولت اصول گرا که در رثای خیانت دولت‌های گذشته برای باز کردن پای اجانب به بازار کشور نوحه‌ها سروده بود این بار پس از روشن شدن چشم ملت محروم به انواع خودروهای لوکس وارداتی از قبیل bmw بنز، لکسوس، پرادو، کمری که نمایشگاه‌های خیابان شریعتی و تجریش را اشغال کرده اند ، پس از مونتاژ انواع خودروهای فرانسوی زانتیا، c5 و توسط سایپا به ایران خودرو- خودرساز مردمی که ده‌ها سال با پیکان مردم محروم و بخت برگشته را سرکیسه کرده بود- اجازت داده شد که برای حفظ بازار داخلی و البته خنک شدن دل اقشار محروم و در راستای شعار عدالت محوری خودرو چری را از کشور چین پس از واردات مقادیر معتنابهی از این خودرو برای تست بازار! مونتاژ کند.
گفتیم که: قدم نورسیده میارک است.
