لیشقه

یادداشت‌های فریبرز مسعودی

لیشقه

یادداشت‌های فریبرز مسعودی

کرونا و اقتصاد غارت زده ایران

فریبرز مسعودی

کرونا یا بیماری‌های واگیردار شبیه آن بیماری‌های منزوی کننده‌ای هستند. نخستین اقدامی که افراد جامعه برای پیشگیری از آلوده شدن توسط این ویروس انجام می‌دهند فرورفتن در انزوایی تلخ و محصور کردن خویش است. گسترش این ویروس باعث بدگمانی به دیگران و درنتیجه دوری کردن از افراد جامعه است؛ اما این‌ همه مشکل ویروس نیست. گسترش و همه‌گیری ویروس کرونا به‌سرعت بر روی کسب‌وکار و اقتصاد جامعه تأثیر منفی می‌گذارد. این روزها در تهران شاهد خیابان‌ها و اتوبان‌های خلوت، متروهای خالی از مسافر، پایانه‌های مسافری زمینی و فرودگاه‌هایی که پرنده در آن پر نمی‌زند، مال‌های سوت‌وکور، سالن‌های بسته سینما و تئاتر و کنسرت؛ باشگاه‌ها و در یک‌کلام کسادی هزار و یک کسب‌وکار دیگر هستیم. تأثیر منفی این ویروس سرانجام به کل اقتصاد سرایت خواهد کرد زیرا اقتصاد جزیره‌هایی جدا از یکدیگر نیست و چون زنجیره‌ای به‌هم‌پیوسته هم در درون کشور و هم با دنیا عمل می‌کند. از یکدیگر توان و قدرت می‌یابند. بااین‌حال مسئولان کشوری پس از پنهان‌کاری‌های اولیه (طبق معمول) و منع رسانه‌ها از اطلاع‌رسانی درباره این ویروس زمانی که راز کرونا از پرده بیرون افتاد سعی کردند آن را یک موضوع معمولی جلوه داده و با بی‌تفاوتی از کنار آن بگذرند و حتی رئیس‌جمهور با خنده ملیح همیشگی خود به مردم نوید داد از روز شنبه همه‌چیز به روال عادی بازخواهد گشت!
اما دیر یا زود این ویروس گسترش می‌یافت و آن گاه که این واقعیت تلخ از پس پرده خنده ملیح رئیس‌جمهور و مقاماتی که اعلام می‌کردند ویروس کرونا بر اقتصاد ایران تأثیر ندارد خودی نشان داد و چون بختکی بر روی اقتصاد نیمه‌جان کشور افتاد مقامات با طرح شعارهای هیجانی و هشتک‌های کرونا را شکست می‌دهیم و رژه خودروها یگان ویژه در خیابان‌ها این بار با شعار سرکوب کرونا و تشکر از سربازان جان‌برکف صف مقدم مبارزه با کرونا یعنی پرستاران توجه‌ها را از تلخی واقعیتی که بر اقتصاد کشور می‌رود منحرف کنند. درحالی‌که همین پرستاران بارها و بارها با تجمع و اشکال دیگر اعتراض خود را برای درخواست‌های به‌حق صنفی خود در سال‌های گذشته بیان کرده بودند و البته گوش شنوایی نیافته بودند اکنون در شعارهای هیجانی و احساسی عزیز دل مسئولان شدند. البته فقط در ظاهر؛ زیرا وقتی وزیر بهداشت در نامه به وزیر صمت عجز از تأمین ماسک و لباس برای پرستاران را مطرح کرد دست‌های پشت پرده‌ای که هر تهدیدی را به فرصت تبدیل می‌کنند بیرون افتاد. دست‌هایی که در نبود و سرکوب رسانه‌ها و گردش آزاد اطلاعات هر کاری بخواهند می‌کنند.
درحالی‌که مردم برای یک ماسک یا یک جفت دستکش و مواد گندزدایی فروشگاه‌ها را زیر پا می‌زدند، وزیر بهداشت به کسانی اشاره کرد که توانایی آن را دارند که به راحتی 200 میلیون ماسک را از مرز خارج کنند یا آن را به چندین برابر قیمت بفروشند و بیمارستان‌ها و بیماران را در تنگنا قرار دهند. این چه دست‌هایی است که حتی وزیر بهداشت از بردن نام آن‌ها وحشت دارد؟ کسانی که می‌توانند با ارز دولتی میلیون‌ها ماسک را وارد کرده و دوباره همان‌ها را به کشورهای اروپایی بفروشند! پس از روزها اعتراض مردم و عرضه چندین برابری قیمت مواد ضروری برای جلوگیری از سرایت ویروس سرانجام نامه تند وزیر بهداشت به وزیر صمت خبرساز شد و طبق معمول رئیس‌جمهور آخرین کسی بود که از دست‌های پشت پرده خرید ماسک‌های تولیدی و صدور آن‌ها به خارج از کشور و حتی از صدور دوباره ماسک‌های وارد شده توسط یک نهاد خاص آگاه می‌شد و وزیر اطلاعات را مأمور بررسی این موضوع کرد!
Fatf و ویروس کرونا
هم‌زمانی سرایت ویروس کرونا به کشور و قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه Fatf اتفاق مبارکی بود برای نهادهای خاصی که می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند. درحالی‌که رئیس‌جمهور از این موضوع ابراز نگرانی کرد، رئیس‌کل بانک مرکزی با بی‌اهمیت شمردن این موضوع به نکته مهمی اشاره کرد. وی گفت: «در دوران تحریم‌های ظالمانه نظام پولی و مالی کشورمان توانسته است ارتباطات تحریم ناپذیری خارج از چارچوب Fatf برقرار کند، چنین وقایعی مشکلی برای تجارت خارجی ایران ایجاد نخواهد کرد».
 به‌راستی عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی کدام دولت است؟ دولت تدبیر و امید یا دولت نهادهای خاصی که می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند! آیا همان نهادها که خارج از هرگونه نظارتی عمل می‌کنند قدرت آن را ندارند که بیمارستان‌ها را از دسترسی به نیازهای اولیه مانند ماسک، گان یا مواد ضدعفونی کنده محروم کنند؟!
همان‌گونه که بخش‌هایی از حکومت و شخصیت‌های انقلابی از خروج ترامپ از برجام به شادمانی پرداختند و اجازه ندادند علیرغم خواست نمایندگان مجلس و دولت Fatf در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شود و انزوای نظام اقتصادی ایران در جهان را بی‌اهمیت خواندند، از ویروس کرونا و انزوای اقتصاد و معیشت مردم در داخل کشور نیز نگران نشدند، بلکه این دو اتفاق میمون که در همدستی آشکار سرمایه‌داری غارتی داخل با غارتگران خارج حاصل شده بود را به فرصتی برای غارت آخرین اندوخته‌های مردم تبدیل کردند.