میدان‌ها و خیابان‌ها، خزان دیکتاتوری‌های عربی


با سقوط قذافی یکی از مهم‌ترین و سخت جان‌ترین نسل از دیکتاتورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به تاریخ پیوست. سقوط قذافی مساوی است با سقوط آن دسته از رهبرانی که نشسته بر موج میهن پرستی و احساسات ضد استعماری مردم بر کرسی قدرت تکیه زدند و سال ها با فاصله گرفتن عمدی از غرب بر جامعه رمه وار فرمان راندند بدون این که تلاشی در راه ملت سازی و ایجاد نهادهای مدنی کرده باشند و پس از فروپاشی اردوگاه شرق همچنان سال‌ها در  پشت پرده شعارهای پان عربیستی و ضد امپریالیستی بر جامعه متناقض  وزندگی میلیون ها انسان که مانند آبی آرام در زیر کاه جریان داشت فرمان راندند.

سقوط دیکتاتوری‌های مصر، تونس، یمن و لیبی و سایر حکومت هایی که درصف سقوط قرار دارند از آن رو مهم است که این دیکتاتورها چه با پشتوانه آمریکا و غرب و چه بدون پشتوانه آن ها- و با فاصله گرفتن آگاهانه از غرب-  سال های سال بدون هیچ ترس و واهمه‌ای بر جامعه های ترس خورده، گسیخته و بدون حقوق، بدون امکان هیچ تشکل یا سازمانی حکم راندند و خود را مالک مطلق سرنوشت دنیا و آخرت جامعه و مردم می دانستند، ناگهان سرنگون شدند. در همه این کشورها مستبد اعظم یک روز صبح که از خواب برخاست با جماعتی رو به رو شدند که دیگر آن‌ها را نمی‌خواستند. جماعتی که بدون این که از یکدیگر بپرسند از چه حزب و جناحی هستند و به چه می اندیشند، دیگری از چه دین و مذهبی است، مرد یا زن، شهری یا روستایی، کوه نشین یا بادیه نشین است،یک چیز را می دانستند و آن این که هیچ یک مستبد اعظم  را نمی‌خواستند. آن را فریاد می‌زدند و به قصد تسخیر خیابان ها و محله هایی که مستبد اعظم آن را از ایشان گرفته بود به خیابان آمده بودند.

معماری هر جامعه و هر شهری نشان از زندگی واقعی آن دیار دارد. همان گونه که در شرق شهرها در پیرامون هسته مرکزی بازار تشکیل می‌شد و بازار در پیرامون مسجد و در پیرامون آن برجی و بارویی بود و باوری نهفته بود که میدان و میدانچه از آن حاکم و اعوان و انصار او هستند و مسجد و قهوه خانه و گذر شهر در اختیار مردم کوچه و بازار است. مستبد اعظم با علم بر این که قهوه خانه و مسجد و گذر از آن مردم است به قصد فروپاشی جامعه شکل یافته پیرامون این باور، سال های سال آن ها را به اشغال درآورده یا از حیز انتفاع انداخته بود و به جای آن میدان های عظیم برای قدرت نمایی ساخته بود تا هر سال ارتش تا بن دندان مسلح برای ترساندن مردم کوچه و بازار در آن عرض اندام کند و قدرت خود را به رخ بکشد. اما این بار  مردم به قصد تسخیر همان میدان‌های عظیم که جز برای برگزاری مراسم سان و رژه فرمانروایان متفرعن و کف زدن و هورا کشیدن توده خاموش کاربردی نداشت، به خیابان ها آمده و سقوط مستبد اعظم را خواستار می شدند.